2000’li yılların başından itibaren hayatımıza giren pazaryerleri, alıcılar ile satıcıları kendi havuzlarında buluşturan, iki tarafa da karşılıklı olarak güven sunan e-ticaret platformlarının genel adıdır. Pazaryerlerinin satıcılara sundukları avantajlar zamanla artmakta ve diğer yandan yeni marka oluşturanlar, pazaryerlerinin sahip olduğu marka değerinden faydalanarak piyasada devamı olan bir müşteri kitlesi edinmeye çalışmaktadırlar.
Türkiye’de de pek çok pazaryeri platformu bulunuyor. Pazaryerlerinin bir kısmı belirli bir kitleye ve sektöre hitap ederken bir kısmı da geniş bir kategorinin yanı sıra, ürün yelpazesi geniş tutarak çok daha kapsamlı bir hizmet vermeyi tercih ediyor. Ticaret yapan bir firma, birden fazla pazaryeri sitesinde yer alabiliyorlar. Sundukları hizmetler ve farklılıklar ile müşterilerin tercih noktasında hem etkili oluyor hem de farklı kolaylıklar sunuyorlar. Son günlerde pazaryerlerinin içinde en popüler olanı elbette Trendyol e-ticaret sitesi platformudur.
Trendyol, merkezi İstanbul’da bulunan Türkiye’nin en büyük e-ticaret platformu, dünyanın sayılı e-ticaret şirketlerinden biridir. Trendyol Group çatısı altında Türkiye’nin öncü Ar-Ge merkezlerinden Trendyol Tech, en hızlı gelişen taşıma ağı Trendyol Express, hızlı market ve yemek teslimatı yapan Trendyol Go ve en büyük ikinci el ürün platformu Dolap yer almaktadır.
Satış yapmakta olan mağaza sahiplerinin sundukları hizmetin kategorilerine göre komisyon oranları belirleyen Trendyol, aynı zamanda yaptığı kargo anlaşmaları ile de ayrıca satıcılara ve alıcılara hizmet sağlamaktadır. Komisyon oranları %5 ila %30 arasında değişmektedir. Satış yapmanız için vergi mükellefi olmanız gerekmektedir. Mağaza açmak üretsizdir.
Fakat son zamanlarda komisyonlar ve kargo bedelleri konusunda ciddi sorunlar oluşmaya başlamış ve şikayetler artmıştır. Satış yapan mağazaların komisyon oranlarının fazlalığı bir yana birde kargo bedellerinin fazlalığı satış yapan mağazaların belini bükmüştür. Konuyla ilgili birçok mağaza satış yapmaktan vazgeçip mağazasını kapatmıştır. Yakın zamanda bu şekilde mağazasını kapatan bir esnaf arkadaşımla bu konuda bir sohbetimiz olmuştu. Trendyol’un uyguladığı kargo ücreti politikasından ciddi şekilde ağzı yanmıştı. Zarar ettiğini düşünerek mağazasını kapatmak zorunda kaldı.
Peki, satıcıların şikayet ettiği bu komisyon uygulaması nasıl işliyor, buna kısaca bir örnekle değinelim. Kabaca şöyle bir hesap yapıldığında satıcıların bu yakınmaları pekte haksız değil gibi.
“%15 komisyon alınan bir ürünün 49 ₺’ye satıldığını düşünelim. Maliyetimiz 25 ₺ olsun. %18 kdv ile fatura kesip üzerine 12 ₺ kargo ücreti eklersek net kâr olarak kalan 3,94 ₺’dir”
Ürünün kargoda kırıldığı ya da müşteri tarafından iade edildiğini düşünürseniz bu satış kârdan çok zarar olarak yansıyacaktır. Sektörüne ve satılan ürünün cinsine göre bu hesaplama değişkenlik gösterecektir. İşte o zaman bu komisyon uygulamasının boyutlarının ne kadar ciddi olduğunu daha iyi görebilirsiniz.
Piyasada birçok pazaryerinin olması elbette rekabeti artıracaktır. Fakat bu rekabetin meydana getirdiği kriz, satıcı ve alıcılara yansımaktadır.
Trendyol, uyguladığı komisyonlar ile satıcılar üzerinden ciddi bir kazanç elde ediyor. Bir de üstüne kargo anlaşması eklenince görünen manzarada kazanan tabiri caizse “kasa” oluyor. Sadece satıcıların değil aynı zamanda alıcıların da ciddi anlamda şikayetleri var. Satın almak istedikleri ürünün fiyatının, sepete girince değiştiğini gören müşterilerin sayısı oldukça fazla. Reklamlarla sürekli gündemde kalan Trendyol bu şikayetleri görmezden geldikçe ciddi sorunlarla karşı karşıya kalacaktır. Pandemi süreciyle başlayan alışveriş yoğunluğu aynı şekilde devam etmektedir. Görünen o ki, alışveriş yapan müşterilerinin çıkarlarını düşünen Trendyol, satış yapan mağazalarının bu sıkıntılarına bir çözüm bulmazsa önümüzdeki aylarda birçok mağazanın kapanmasına şahit olacaktır.
Satış yapan mağazaların sıkıntılarını ve şikayetlerini köşemizde yazarak dile getirmeye ve gündem tutmaya devam edeceğim.
Esenlik dilerim.